نکاتی درباره شیوه صحیح انتقاد از همسر.

در ارتباط و تعامل با همسر سوال زیر

« چگونه از همسر خود انتقاد کنیم؟ ».تقریبا جزء مهمترین نکات برای همسران است. که گاهی اوقات جوابی برای آن پیدا نمی کنند.در این مطلب «نکاتی درباره شیوه صحیح انتقاد از همسر» را مرور میکنیم.

اگر انتقاد به صورت صحیح انجام نگیرد، ممکن است سوء‌تفاهمی به‌ وجود آید. که زمینه‌ساز مشکلات جدّی و جدیدی در زندگی شود. پس در مسیر انتقاد به این نکات توجه کنید:

 

 _ زمان انتقاد.

بهترین زمان انتقاد، وقتی است که همسر، آمادگی روحی و ذهنی لازم برای شنیدن انتقاد را داشته باشد.

برای مثال، انتقاد در زمانی که همسر از کار روزانه خسته است. در اوج عصبانیّت، در هنگام ناراحتی از یک مسئله. و …، کار چندان درستی نیست.

بدون این آمادگی ممکن است انتقاد، موجب ایجاد تنش در زندگی ‌شود.

گاهی بهتر است گفتن یک انتقادی را تا چند هفته و یا چند ماه به تأخیر انداخت. تا آمادگی لازم برای شنیدن آن در همسر، ایجاد شود.

البتّه ما نباید در این مدّت، بیکار نشسته، فقط منتظر باشیم که خود او این آمادگی را پیدا کند. بلکه بهتر است خودمان هم نکات لازم در زمینه‌سازی را رعایت کنیم تا زمان انتقاد، زودتر فرا برسد.

تا ساحل آرامش، کتاب اول،ص ۲۱۸.

 

_ مکان انتقاد.

اگر با انتقاد به دنبال تغییر در همسرتان هستید، در جمع به او انتقاد نکنید. زیرا بسیاری از افراد، حتّی آنهایی که مشتاق شنیدن عیب‌های خود هستند. از انتقاد در جمع، عصبانی شده، واکنش منفی از خود نشان می‌دهند.

برخی، عقده‌های خود را به بهانۀ انتقاد، خالی می‌کنند. یعنی در جمع، عیب فرد را می‌گویند. تا شخصیت او خُرد شود، بعد هم اسم این عمل را انتقاد می‌گذارند.

 

_ زبان انتقاد.

اگر انتقاد را اهدای عیب به همسر بدانیم. باید در هنگام انتقاد، رویی گشاده، گفتاری دوستانه و لحنی مهربان داشته باشیم. در غیر این صورت، انتقاد، تأثیر خود را نخواهد داشت.

برخی انتقاد خود را با زبانی سرزنش‌آمیز مطرح می‌کنند. این کار، بیش از این که شخص را تغییر دهد، ناراحت می‌کند. پس باید مراقب باشیم که انتقاد ما شکل زخمِ زبان یا سرزنش به خود نگیرد.

تا ساحل آرامش، کتاب اول،ص ۲۱۹

 

 سخنان مقدّماتی برای ورود به انتقاد هم خیلی مهم است. بهتر است بدون مقدّمه به سراغ انتقاد نرویم. پیش از انتقاد، از این که واقعاً در پیِ اصلاح عیب هستیم، نه چیز دیگری، خیال همسرمان را آسوده کنیم. مثلاً پیش از انتقاد، بگوییم: «از آن جا که من شما را دوست دارم، نمی‌خواهم عیبی داشته باشید. که شما را از رشد حقیقی باز دارد. دوست دارم شما هم نسبت به من، همین طور باشید. یعنی اگر دیدید عیبی دارم که مانع رشدم شده، حتماً آن را بازگو کنید. تا به کمک شما، آن را برطرف کنم». ابراز محبّت و علاقه هم از سخنان مقدّماتی و لازم است.

 

پس از انتقاد هم فضای روحی روانی همسرمان را با جملاتی آرام کنیم. مثلاً بگوییم: «البتّه این برداشت من از رفتار یا گفتار شما بود. شاید هم اشتباه می‌کنم. حالا که من عیب شما را گفتم، دوست دارم من هم اگر عیبی دارم، شما بگویید».

از او بخواهید تا نقش شما را در عیب خود، تذکّر دهد. مثلاً به او بگویید: «اگر من هم در این مسئله مقصّر هستم، بگویید تا خودم را اصلاح کنم».

پس از بیان انتقاد، از این که او به سخنان شما گوش داده، تشکّر کنید.

 

_ زمینه‌سازی برای انتقاد.

گاهی انسان وقتی با همسرش انتقادی را مطرح می‌کند. به شدّت ناراحت می‌شود. به نظر من، یکی از دلایل اصلی این ناراحتی این بوده که ما نتوانسته‌ایم زمینه‌سازی خوبی برای طرح این انتقاد داشته باشیم. به نظر شما چه کارهایی می‌تواند زمینۀ شنیدن و پذیرش انتقاد را در همسرمان فراهم کند؟

تمام نکته‌هایی که تا به حال گفته شد. خود عواملی برای این زمینه‌سازی است. امّا علاوه بر آن، باید به نکته‌هایی ذیل نیز توجّه داشت:

با توجّه به قواعدی که در گام گفتگو می‌آید. یکی از موضوعات جلسات گفتگو را انتقاد از رفتار و کردار یکدیگر بگذارید. تعیین موضوع انتقاد. تا اندازۀ بسیاری آمادگی لازم برای مواجهه با انتقاد را برای همسر، ایجاد می‌کند. تمام قوانین گفتگو را در این جا هم مراعات کنید.

پیش از انتقاد از همسر، از خودتان انتقاد کنید. یعنی ابتدا برخی از نقص‌هایی را که در گفتار یا رفتارتان بوده، بیان کنید. به این کار، «خود انتقادی» می‌گویند. خود انتقادی، موجب می‌شود زمینۀ روانی لازم برای پذیرش انتقاد در همسرتان، ایجاد شود. زیرا یکی از دلایل عدم پذیرش انتقاد، آن است که طرف مقابل احساس می‌کند با پذیرش انتقاد در مقابل انتقاد کننده، کوچک شده. امّا وقتی شما از خودتان انتقاد نمودید، همسرتان شما را در کنار خود می‌بیند. نه در مقابل خود به همین دلیل هم احساس حقارت نمی‌کند. تأثیر انتقاد پس از خود انتقادی، دو چندان خواهد شد.

سعی کنیم خود به آنچه که از همسرمان می‌خواهیم انجام دهد، عمل کنیم. و از چیزی که او را نهی می‌کنیم، پرهیز کنیم. عمل کردن به گفته‌ها، خود زمینه‌‌ساز مناسبی برای ایجاد روحیّۀ پذیرش در همسر است.

تا ساحل آرامش، کتاب اول،ص ۲۲۹

 

_ انتقاد غیر مستقیم.

انتقادها را تا حدّ ممکن، به صورت غیر مستقیم بگوییم. وقتی همسرمان، دیروز کار خوبی انجام داده و امروز، کار اشتباهی مرتکب شده، به جای یادآوری این اشتباه، بهتر است آن کار خوب را به یادش بیاوریم.

فرض کنید مردی به داشتن رابطۀ همراه باوقار همسرش با افراد نامَحرم، حسّاس است. که حساسیت به جایی هم هست.

دیروز دوستان مرد به خانه‌شان آمده‌اند و همسرش، بسیار متین و باوقار با آنها برخورد کرده است. امروز، عدّۀ دیگری از دوستان او به خانه‌شان آمده‌اند. امّا همسرش، وقار خود را آن گونه که بایسته بوده، رعایت نکرده است.

در این جا می‌توان دو برخورد داشت. یکی این که مرد بگوید: «چرا امروز، وقارت را حفظ نکردی؟». دیگر آن که بگوید: «دیروز، خیلی خوش‌حال شدم؛ زیرا بهتر از امروز، وقارت را حفظ کردی».

به طور حتم، شیوۀ دوم، تأثیر بیشتری دارد؛ زیرا علاوه بر این که انتقادی غیر مستقیم است، تشویقی هم در آن نهفته که تأثیر سخن را بیشتر می‌کند.

 

_ میزان انتقاد.

انتقادهای پشت سرِ هم موجب می‌شود که همسرمان احساس کند ما فردی عیب‌جو بوده‌. فقط به دنبال نقص‌های او می‌گردیم. به وجود آمدن این احساس، موجب می‌شود که همسرمان، گرایش دوستانه‌‌ای را که در انتقاد هست، حس نکند.

تا ساحل آرامش، کتاب اول،ص ۲۱۹